Οι μυικές διατάσεις στο ποδόσφαιρο

Ο Σωτήρης Ρούσσης είναι πτυχιούχος του ΤΕΦΑΑ Θεσσαλίας με ειδικότητα στο ποδόσφαιρο. Έχει εργαστεί ως γυμναστής των ΠΑΕ ΟΦΗ, Ατρομήτου και έχει συνεργαστεί με προπονητές όπως ο Τζενάρο Γκατούζο, ο Ρικάρντο Σα Πίντο και ο Νίκος Νιόπλιας

• Είναι γνωστό πως οι διατάσεις αποτελούν έναν όρο που χρησιμοποιείται ευρύτατα από όσους ασχολούνται με τον χώρο του αθλητισμού,της υγείας και κατ επέκταση με το ανθρώπινο σώμα.
• Οι μυικές διατάσεις αντιπροσωπεύουν ένα σύνολο από τεχνικές θεραπευτικές, που έχουν σαν στόχο να επιμηκύνουν τον μυικό ιστό και τα μαλακά μόρια, με σκοπό να διατηρήσουν ή να αποκαταστήσουν την ελαστικότητά τους (Kendall et all,1993).
• Η διατήρηση αλλά και η αποκατάσταση της ελαστικότητας των μυών που περιβάλλουν μια άρθρωση είναι σημαντική, διότι αποτελούν βασική προυπόθεση για την φυσιολογική κινητικότητά της (Liebesman & Cafarelli, 1994).
• Για να μπορεί να διατηρηθεί η ελαστικότητα του μυοτενόντιου συνόλου θα πρέπει να παρατηρείται αρκετές φορές ημερησίως κίνηση της άρθρωσης σε σχεδόν πλήρες εύρος, έτσι που σε διαφορετικές συνθήκες παρατηρείται προοδευτική απώλεια της ελαστικότητας.
• Στον χώρο του ποδοσφαίρου, οι διατάσεις μπορούν να φανούν αποτελεσματικές, διότι μπορούν να λειτουργήσουν προληπτικά αλλά και ως αποκατάσταση στους τραυματισμούς, να δημιουργήσουν φυσιολογικά πρότυπα κίνησης με αποτέλεσμα την βελτίωση της τεχνικής και κατ επέκταση της απόδοσης, και ακόμα να συμβάλλουν και στην αύξηση της ψυχολογίας και της αυτοπεποίθησης (Shrier 1999).

Παράγοντες που επηρεάζουν την ευλυγισία

• Ανατομική κατασκευή
• Μυϊκές ίνες
• Μυϊκές περιτονίες
• Τένοντες
• Σύνδεσμοι
• Δέρμα και υποδόριο λίπος

• ΤΥΠΟΙ ΔΙΑΤΑΣΕΩΝ
• Οι περισσότεροι γνωρίζουν 3 γενικές κατηγορίες διατάσεων: τις αυτοδιατάσεις ή στατικές, τις βαλλιστικές διατάσεις και τις PNF διατάσεις (ιδιοδεκτικής νευρομυικής διευκόλυνσης), όπως κράτημα-χαλάρωση, σύσπαση-χαλάρωση
• Η επίδραση των διατάσεων μπορεί να αποδοθεί σε μηχανικούς αλλά και σε νευροφυσιολογικούς παράγοντες.
• Σε μηχανικούς όπως η γλοιοελαστική συμπεριφορά τους κατά την διάρκεια της διάτασης και σε νευροφυσιολογικούς όπως για παράδειγμα η ενεργοποίηση των οργάνων Golgi λόγω αύξησης της τάσης του μυός (Taylor 1997)

• ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΣΕΩΝ
• Πολλές έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι στατικές διατάσεις έχουν αρνητική επίπτωση σε μια σειρά από παραμέτρους που παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αθλήματα όπου κυριαρχεί η εκρηκτικότητα.
• Πιο συγκεκριμένα, οι στατικές διατάσεις προκαλούν μείωση της δύναμης και την ισχύος (1,11, 18), μείωση της δύναμης μέγιστης ισομετρικής συστολής (7), μείωση του επιτόπιου άλματος (4, 13 ) και αύξηση του χρόνου στο σπριντ. (15). Οι επιπτώσεις αυτές μπορεί να διαρκέσουν από λίγα λεπτά μέχρι και 120 λεπτά μετά την διενέργεια τους (7, 13).
• Επίσης, τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκε και η λεγόμενη “αυτοεφαρμοζόμενη μυοπεριτονιακή απελευθέρωση”, τα γνωστά μας foam rollers.
• Χρησιμοποιούνται πριν την προθέρμανση, κάνοντας ένα είδος μασάζ στους μύες, καθώς και στο τέλος της ή ξεχωριστά.
• Λόγω έλλειψης χρόνου όμως, δεν έχουν μπει για τα καλά ακόμα, στην αθλητική καθημερινότητά μας.
• Ακόμα, έχει δειχθεί ότι η μείωση της απόδοσης είναι ανάλογη της διάρκειας της διάτασης, δηλαδή, όσο περισσότερο διαρκεί μια παθητική διάταση, τόσο περισσότερο εμφανείς είναι οι αρνητικές τους επιπτώσεις.
• Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνει πρόσφατη μετά – ανάλυση (18), η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι στατικές διατάσεις έχουν σαφή αρνητική επίδραση στην ισχύ και την δύναμη, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο και την προπονητική εμπειρία.
• Οι αρνητικές επιπτώσεις οφείλονται σε ένα συνδυασμό νευρικών και μηχανικών παραγόντων, χωρίς να είναι ξεκάθαρο ποιος παράγοντας είναι κυρίαρχος.

• Επιπλέον, οι παθητικές διατάσεις, σε αντίθεση με ότι πιστεύουν πολλοί προπονητές και αθλητές, δεν φαίνεται να μειώνουν την πιθανότητα τραυματισμού και αυτό είναι κάτι που φαίνεται από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Σίγουρα το θέμα χρίζει περισσότερης μελέτης, αλλά τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι οι διατάσεις δεν προσφέρουν κάποια σημαντική προστασία (16,17).

• ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ
• Τα τελευταία χρόνια, μια από τις πολλές αλλαγές που παρατηρούνται στην φιλοσοφία και την πρακτική της προπόνησης, είναι η πραγματοποίηση «δυναμικών διατάσεων» κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης.
• Κάτι τέτοιο φαίνεται ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, μιας και πολλές έρευνες έδειξαν ότι η εκτέλεση δυναμικών διατάσεων (σε συνδυασμό με άλλες δραστηριότητες) στην προθέρμανση έχουν θετικά αποτελέσματα στην απόδοση.
• Ενδεικτικά, παρατηρήθηκε αύξηση του άλματος με πέντε βήματα προσέγγισης (12), μείωση του χρόνου στο σπριντ (5) και αύξηση της δύναμης και της ισχύος της έκτασης του γόνατος (20,21).
• Πιθανολογείται ότι η επανάληψη των κινητικών προτύπων της κύριας δραστηριότητας βελτιώνει την απόδοση του νευρικού συστήματος και ενεργοποιεί τις κατάλληλες κινητικές μονάδες.
• Επίσης, η αυξημένη απόδοση μπορεί να οφείλεται στην άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος ή στην αποφυγή της μείωσης της θερμοκρασίας και γενικά της νευρικής δραστηριότητας που παρατηρείται όταν ο αθλητής κάθεται κάτω να κάνει διατάσεις μετά από το αρχικό ζέσταμα (22).

• ΙΔΙΟΔΕΚΤΡΙΑ ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΗ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ (PNF)
• Ιδιοδέκτρια:

Είναι η ικανότητα του σώματος να αντιλαμβάνεται τις αλλαγές που συμβαίνουν σε αυτό χρησιμοποιώντας τους νευρικούς υποδοχείς , μέσω της οποίας συντελείται η μυϊκή συστολή . οι κύριοι υποδοχείς που χρησιμοποιεί η μέθοδος βρίσκονται μέσα στους μυς (μυϊκή άτρακτος και ελεύθερες νευρικές απολήξεις ) , στους τένοντες (τενόντιο όργανο Golgi ) και στις αρθρώσεις (σωμάτια Pacini και Ruffini’sκαι ελεύθερες νευρικές απολήξεις). Εκτός από τους παραπάνω υποδοχείς η μέθοδος χρησιμοποίει και εξωδεκτικούς υποδοχείς ( υποδοχείς οι οποίοι αντιλαμβάνονται τις αλλαγές στο περιβάλλον μέσω της αφής , της όρασης και της ακοής). Όλοι αυτοί οι υποδοχείς μπορούν να ενεργοποιηθούν μέσω των βασικών αρχών της μεθόδου PNF μέσω συστολής ή χαλάρωσης των μυών.

• Νευρομυική:

Είναι η νευρομυική σύνδεση η οποία αποτελεί την κινητική μονάδα (μυς-νεύρο). Κατά την διάρκεια της θεραπείας προσπαθούμε να συμπεριλάβουμε όσο περισσότερες κινητικές μονάδες γιατί μόνο έτσι η κίνηση γίνετε συγχρονισμένη , ακριβής και δυνατή.

Διευκόλυνση:

Σημαίνει ότι η εισροή του ερεθίσματος στο κινητικό κύτταρο στην σπονδυλική στήλη καταφθάνει από κάθε κατεύθυνση τόσο δυνατή έτσι ώστε η μυϊκή συστολή να είναι η βέλτιστη δυνατή.

• Οι βασικές αρχές της PNF είναι οι εξής:

1.Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πάντα θετική , ενισχύοντας οποιαδήποτε δυνατότητα του ασθενούς σε φυσικό και ψυχολογικό επίπεδο.
2.Ο πρωταρχικός σκοπός ολόκληρης της θεραπείας είναι να βοηθήσει τους ασθενείς να επιτύχουν το υψηλότερο επίπεδο λειτουργίας.
3.Η PNF είναι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση : κάθε θεραπεία απευθύνεται σε ολόκληρο τον ανθρώπινο οργανισμό και όχι σε ένα ειδικό πρόβλημα ή τμήμα του σώματος.